Hoewel de pijnappelklier (epifyse) een bijzonder klein orgaan is heeft het toch een bijzonder roemruchte en kleurrijke geschiedenis.
Zo is het jarenlang een beetje een mysterieus orgaantje geweest en werd de functie van de pijnappelklier als laatste ontdekt van alle endocriene klieren.
De pijnappelklier werd ooit het ‘derde oog’ genoemd omdat het zich precies in het midden van het brein bevindt en z’n connectie met licht.
Bovendien noemde de Franse filosoof René Descartes de pijnappelklier altijd de “scherprechter van de ziel” waarin al onze gedachten worden gevormd. Deze visie wordt echter niet breed gedragen.
Wat is de pijnappelklier?
Hoewel de exacte functie van deze klier nog steeds niet volledig ontrafeld is denken wetenschappers dat de hoofdfunctie van de pijnappelklier het produceren van melatonine is.
Vooral omdat dit het enige hormoon is waarvan we weten dat het in de pijnappelklier geproduceerd wordt.
De pijnappelklier ontleent zijn naam aan het feit dat dit kleine orgaan letterlijk de vorm heeft van een pijnappel, of zoals deze in de volksmond vaak wordt genoemd: ‘Eikel’.
De pijnappelklier is ongeveer een halve centimeter groot en heeft een rood-grijsachtige kleur.
Op een röntgenfoto ziet de pijnappelklier er vaak een beetje verkalkt uit. Dit heeft te maken met het ophopen van calcium, fluoride en fosfor naarmate je ouder wordt.
Pijnappelklier en melatonine
In de pijnappelklier wordt slechts één hormoon geproduceerd, namelijk het zogenaamde ‘slaaphormoon’ melatonine.
Melatonine is een bijzonder hormoon omdat de productie ervan afhankelijk is van licht.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat melatonine twee belangrijke functies in ons lichaam reguleert, namelijk:
- Het reguleert onze biologische klok (circadiane ritme)
- Het reguleert bepaalde voortplantingshormonen
Biologische klok
Je biologische klok is een doorgaande 24-uurs cyclus die wordt bepaald door je slaap- en waakritme.
Daglicht en wanneer het ’s avonds donker wordt hebben een bepalende rol in je circadiane ritme.
Door blootstelling aan daglicht staakt je lichaam en je pijnappelklier de productie van melatonine en dit helpt op zijn beurt weer je biologische klok te reguleren.
Zo produceert je lichaam overdag weinig melatonine terwijl de aanmaak ’s avonds juist piekt als het donker wordt.
Tegenwoordig kan dit ook beïnvloed worden door kunstmatig licht en blauw licht uit elektronica wat je biologische klok ernstig kan verstoren wat weer tot grote slaapproblemen kan leiden.
Functie van pijnappelklier
Hoewel de exacte functie van de pijnappelklier nog steeds niet helemaal bekend is weten we wel dat het een bijzonder belangrijk orgaan is voor ons slaap- waakritme.
Wetenschappers verwachten echter dat het nog slechts een kwestie van tijd is voordat we de functie van de pijnappelklier en het gehele endocrien systeem volledig begrijpen.