Cognitieve gedragstherapie wordt vaak ingezet bij het oplossen van slaapproblemen en bepaalde slaapstoornissen.
Cognitieve gedragstherapie, Engels: cognitive behavioural therapy (CBT), is een therapievorm waarbij je met behulp van gesprekken je problemen onder controle probeert te krijgen door je manier van denken en doen te veranderen.
Deze vorm van therapie wordt vaak ingezet bij het behandelen van angststoornissen en depressies en laten dit nou net de meest voorkomende oorzaken van slapeloosheid zijn.
Hoe werkt cognitieve gedragstherapie?
Cognitieve gedragstherapie (CBT) is gebaseerd op het idee dat je gedachten, gevoelens en fysieke sensaties en acties met elkaar verbonden zijn en dat negatieve gedachten en gevoelens je in een vicieuze cirkel kunnen storten.
Bij CBT leer je op een positievere met overweldigende problemen om te gaan door deze in kleinere stukjes op te delen.
Je leert deze negatieve patronen te doorbreken om je gemoedstoestand te verbeteren.
In tegenstelling tot andere therapievormen met op basis van gesprekken richt CBT zich met name op problemen in het heden terwijl andere therapieën zich vooral richten op gebeurtenissen uit het verleden.
Op deze manier wordt er gezocht naar praktische manieren om je dagelijkse gemoedstoestand te verbeteren.
CBT wordt gebruikelijk afgebroken in vijf verschillende onderdelen, namelijk:
- Situaties
- Gedachten
- Emoties
- Fysieke gevoelens
- Acties
Toepassingen van CBT
Cognitieve gedragstherapie heeft zichzelf bewezen als een effectieve manier om een aantal verschillende mentale gezondheidsproblemen te behandelen.
Naast depressie en angststoornissen blijkt CBT ook een goede behandeling bij:
- Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)
- Paniekaanvallen
- Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
- Verschillende fobieën
- Eetstoornissen
- Slapeloosheid en andere slaapproblemen
- Verslavingen overwinnen, bv. alcohol en drugs
Daarnaast wordt cognitieve gedragstherapie af en toe ook toegepast op een aantal (chronische) fysieke problemen.
CBT kan echter deze lichamelijke problemen niet verhelpen maar mensen wel helpen beter om te gaan met hun probleem.
Wat gebeurt er tijdens een CBT sessie?
Wanneer je door je huisarts doorverwezen wordt voor cognitieve gedragstherapie heb je gebruikelijk eens per week of een keer in de 2 weken een sessie met een therapeut.
De gehele behandeling bestaat meestal uit 10 tot 20 sessies en een sessie duurt gemiddeld een half uur tot een uur.
Tijdens zo’n sessie werk je met je therapeut aan het opdelen van je problemen in kleinere meer behapbare delen, waaronder je gedachten, fysieke gevoel en acties.
In samenspraak met de behandelend arts bespreek je op kalme wijze uitgebreid je problemen om te bepalen hoe ze je leven (negatief) beïnvloeden.
De therapeut kan dan een plan van aanpak opstellen hoe je deze negatieve gedachten en gedrag kunt veranderen.
Nadat jullie besproken hebben wat je kunt veranderen en hoe dit te doen zal je therapeut je verzoeken deze veranderingen in je dagelijkse leven toe te passen om dit vervolgend tijdens de volgende sessie te bespreken.
De essentie van deze therapie is om jou te leren deze technieken ook zonder begeleiding toe te passen in je dagelijkse leven.
Dit moet jou helpen je problemen beter onder controle te krijgen en te voorkomen dat deze een verdere negatieve impact op je slaap en je leven hebben, zelfs nadat de behandeling is afgelopen.
Exposure therapie
Exposure therapie is een vorm van CBT die vooral gebruikt wordt bij mensen met fobieën en obsessieve-compulsieve stoornis (OCD).
In deze gevallen is alleen praten over de situatie niet voldoende en is het belangrijk om je angsten op een methodische en gestructureerde manier onder ogen te komen door blootstelling.
Bij exposure therapie ga je de confrontatie aan met situaties en voorwerpen die angst en paniek veroorzaken.
Het is belangrijk dat deze angsten wél tolerabel zijn en dat je deze angsten minimaal een uur onder ogen kunt komen of tot je angst voor minimaal een half uur afneemt.
Je therapeut zal je gebruikelijk vragen deze blootstelling oefening 3 keer per dag te ondergaan en je zult merken dat je minder angstig wordt en dit angstgevoel ook steeds minder lang zal duren.
Hierna kun je nóg moeilijkere situaties onder ogen komen en je moet doorgaan met deze therapie tot je alle voorwerpen en situaties hebt behandeld die je wilt overwinnen.
Exposure therapie is een langdurige therapie van soms 5 – 10 uur met een therapeut maar kan in sommige gevallen ook online gevolgd worden.
Voor- en nadelen van cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie kan een effectieve behandeling voor een aantal mentale gezondheidsproblemen zijn maar het zal niet voor iedereen de meest geschikte methode zijn.
Enkele voordelen van CBT zijn:
- Het kan goed werken in situaties waarin medicatie alleen niet werkt
- Deze behandeling kan in veel gevallen sneller afgerond worden dan andere therapieën
- Dankzij de gestructureerde vorm van CBT kan het op verschillende manieren worden gevolgd, zoals in groepsverband, individueel en zelfs digitaal
- Je leert praktische strategieën die je eenvoudig in je dagelijkse leven kunt toepassen
Nadelen van cognitieve gedragstherapie zijn o.a.:
- Je moet jezelf voor 100% inzetten om succes te behalen met deze behandeling, een therapeut kan helpen maar uiteindelijk moet je het zelf doen
- Regelmatig therapie volgen en thuis je ‘huiswerk’ doen neemt veel tijd in beslag
- Cognitieve gedragstherapie werkt soms niet bij mensen met complexere mentale problemen
- Bij CBT ga je de confrontatie aan met je diepste emoties en angsten en dit kan (vooral in het begin) zeer moeilijk en pijnlijk zijn