Het chronischevermoeidheidssyndroom (CVS) is een conditie waarbij je dag in dag uit zwaar vermoeid bent en je dit door slapen niet of nauwelijks weg kunt nemen.
Daarnaast is een van de belangrijkste symptomen inspanningsintolerantie waarbij zelfs de minste of geringste vorm van inspanning al tot zware uitputting leidt en het herstel extreem lang duurt (langer dan 24 uur).
Hoewel de exacte oorzaak van het chronische vermoeidheidssyndroom nog onbekend is denkt men dat het veroorzaakt wordt door een combinatie van genetische aanleg en bepaalde externe factoren uit het milieu waarin je leeft.
Omdat er geen simpele test is om CVS vast te stellen wordt de diagnose gesteld op basis van de symptomen en het uitsluiten van andere ziektebeelden.
Het behandelen van het chronischevermoeidheidssyndroom richt zich vooral op het maken van aanpassingen in je levensstijl en de klachten verzachten met medicatie en therapie.
Deze conditie werd vroeger vaak verward met myalgic encephalomyelitis (ME) echter tegenwoordig weet men dat het twee verschillende aandoeningen zijn hoewel ze in de basis wel erg op elkaar kunnen lijken.
Symptomen van CVS
De symptomen en intensiteit van het chronischevermoeidheidssyndroom, ook wel systemic exertion intolerance disease (SEID) genoemd, zijn per persoon erg verschillend.
De symptomen die echter zeker nodig zijn om CVS vast te stellen zijn:
- Chronische vermoeidheid
- Post-exertionele malaise (minimaal 24 uur)
- Slaapproblemen
Daarnaast kun je duizelig en verward zijn en kunnen de symptomen verergeren wanneer je rechtop staat en actief bent.
De grote vermoeidheid en een daling van je activiteitsniveau moeten minimaal 6 maanden aanhouden.
Daarnaast moet worden aangemerkt dat de vermoeidheid niet of nauwelijks afneemt door te slapen of uit te rusten, het niet het resultaat is van overweldigende inspanning en dat het je ernstig belet in je doen en laten in je normale dagelijkse leven.
Bovendien kunnen de klachten na fysieke of mentale inspanning verslechteren gedurende een dag, meerdere dagen of zelfs weken.
Bijkomende klachten van het chronischevermoeidheidssyndroom zijn:
- Plotselinge ‘aanvallen’ van grove vermoeidheid
- Spierpijn en gewrichtspijn
- Hoofdpijn
- Keelpijn, gezwollen lymfeklieren en lage koorts (griepsymptomen)
- Extra gevoelig voor: warmte, kou, geluid licht en alcohol
- Angst, stress en depressie
- Hartritmestoornissen
Let op: Niet iedereen zal alle symptomen in zichzelf herkennen maar heeft enkele van de bovenstaande klachten.
Wat zijn de oorzaken van het chronischevermoeidheidssyndroom?
Wetenschappers zijn er nog niet achter wat het chronischevermoeidheidssyndroom daadwerkelijk veroorzaakt echter experts denken dat het te maken heeft met genetische mutaties in combinatie met blootstelling aan bepaalde virussen en gifstoffen.
Wellicht kan er dan in de toekomst ook een verklaring gevonden worden voor het feit dat veel meer vrouwen dan mannen de diagnose CVS krijgen.
Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende virussen onderzocht of er een verband bestaat met deze aandoening en hoewel sommige direct zijn afgetest is de link met anderen minder duidelijk.
Onderzoekers denken dat verschillende pathogenen, waaronder het Epstein-Barr virus van de ziekte van Pfeiffer, HHV-6, ziekte van Lyme en enterovirus in bepaalde gevallen een rol speelt.
Daarnaast kan een ontregeling van het sympathische zenuwstelsel en de hormonen in de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA) een rol spelen.
De HPA-as reguleert de stresshormonen in je lichaam en je slaap en is daarnaast belangrijk bij bijvoorbeeld depressie.
Bij mensen met het chronische vermoeidheidssyndroom zijn onregelmatigheden zonder een vast patroon in het immuunsysteem waargenomen.
Bij sommige patiënten is het afweersysteem chronisch actief terwijl bij anderen alleen bepaalde cellen erg actief zijn of niet goed functioneren.
Toch is een verzwakt immuunsysteem niet een van de kenmerken van CVS.
Diagnose stellen
Het diagnose proces voor CVS is vaak lang en ingewikkeld omdat het een diagnose is waarbij allerlei zaken moeten worden uitgesloten wat simpelweg betekent dat dat er eerst wordt gekeken naar wat het allemaal niet is voordat je dokter een diagnose kan stellen.
Zo is er bijvoorbeeld geen bloedtest, scan of een ander instrument om CVS vast te stellen en wordt daarom vastgesteld aan de hand van symptomen omdat er geen andere data beschikbaar is.
Onder de gezondheidsproblemen die uitgesloten moeten worden bevinden zich o.a.:
- Chronische infecties
- Slaapstoornissen
- Auto-immuunziektes
- Hart- en vaatziekten
- Schildklierproblemen
- Depressie
Een aantal van de bovenstaande condities kunnen ook in combinatie met CVS worden waargenomen.
CVS en fibromyalgie
Veel mensen met CVS passen ook in de omschrijving van fibromyalgie en andersom.
Hierdoor is er een langlopende discussie ontstaan of het wel degelijk verschillende stoornissen zijn of juist verschillende variaties van dezelfde stoornis.
Beide hebben namelijk geen duidelijk aanwijsbare oorzaak of een allesbepalende test om het te diagnostiseren.
Beide aandoeningen hebben namelijk vergelijkbare symptomen als: vermoeidheid, pijnklachten, niet verfrissende slaap, duizeligheid en coördinatieproblemen.
Het grote verschil tussen beide is dat bij het chronischevermoeidheidssyndroom de primaire klacht vermoeidheid is terwijl dit bij fibromyalgie vooral pijn is.
Chronischevermoeidheidssyndroom behandelen
Hoewel er geen specifieke medicijnen beschikbaar zijn om het chronischevermoeidheidssyndroom te behandelen moet er per geval een uniek stappenplan worden opgesteld met de behandelend arts om de symptomen te verzachten en de kwaliteit van leven te verbeteren.
Omdat CVS een bijzonder stressvolle aandoening is en het nog verder kan verslechteren door stress hebben veel patiënten behoefte aan therapie, hulpgroepen en ontspanningstechnieken.
Een gebruikelijke behandeling voor CVS bestaat uit een combinatie van verschillende medicijnen, voedingssupplementen en andere vaak alternatieve therapieën.
Sommige artsen stellen cognitieve gedragstherapie samen met geleidelijk meer bewegen voor echter is deze aanpak bijzonder controversieel vanwege de post-exertionele malaise.
Andere artsen gooien het over een andere boeg en raden vooral veranderingen in levensstijl en dieet voor in combinatie met yoga en acupunctuur.
Voor de meeste patiënten geldt dat ze enige tijd moeten experimenteren om de voor hun beste behandeling te vinden .
Echter hoe moeilijk het ook is om om te gaan met CVS, je zult er op een gegeven moment goed mee leren leven en kunt met een aantal aanpassingen toch een leuk en vruchtbaar leven leiden.