Het woord ‘coma’ brengt vaak angstige gedachten met zich mee en hoewel het erg op slapen lijkt is een coma toch zeker iets totaal anders.
Als je slaapt zul je namelijk snel ontwaken wanneer je zintuigen worden geprikkeld door bijvoorbeeld luide muziek of een klap in je gezicht van je partner die zich omdraait.
Bij een coma ligt dit echter anders en zul je niet reageren op prikkels uit je omgeving, hoe hard of luid deze ook zijn.
Hoewel een coma zich doorgaans goed laat voorspellen is de kans op herstel erg afhankelijk van de ernst van de coma.
Zo kan in bepaalde gevallen een voorspoedig herstel bijna zeker zijn terwijl het in een ander geval extreem onwaarschijnlijk is dat iemand ooit nog wakker wordt.
Wat is coma?
Coma is iedere conditie waarin de patiënt bewusteloos is en zijn of haar ogen gesloten heeft en niet of nauwelijks reageert op sterke en zelfs pijnlijke prikkels, of zoals Wikipedia het verwoordt:
Coma is in de geneeskunde een staat van diepe bewusteloosheid waarbij de persoon de ogen niet opent op aanspreken, geen opdrachten uitvoert en geen verbale reacties geeft. De diepte van de bewustzijnsdaling is bij coma alleen nog af te leiden uit bepaalde motorische reacties op pijnprikkels.
Dit betekent dus dat artsen in het ziekenhuis regelmatig patiënten doelbewust in coma brengen wanneer ze hen onder narcose brengen voor een operatie.
Het grote verschil in deze is echter dat patiënten uit zichzelf wakker worden wanneer de verdovende middelen zijn uitgewerkt.
Daarnaast zijn er helaas ook verschillende vormen van coma waarbij men onmogelijk nog kan ontwaken.
Want hoewel we soms denken van niet kunnen zenuwcellen zichzelf in sommige gevallen wel repareren, echter zelfs dan zal dit bijzonder langzaam gaan.
Wanneer er te veel cellen in bepaalde regio’s in de hersenen afsterven die nodig zijn om wakker te kunnen zijn, zoals de thalamus, hersenstam of grote gedeeltes van de cerebrale cortex, zal de persoon waarschijnlijk nooit meer bij bewustzijn komen.
Check de video (Engels) hieronder om erachter te komen wat er met je lichaam gebeurt wanneer je in coma raakt:
Andere vormen van bewusteloosheid
Vegetatieve toestand:
Bij langdurig verlies van bewustzijn denkt bijna iedereen direct aan een coma maar er zijn nog meerdere andere vormen van bewusteloosheid.
Bepaalde vormen van coma kunnen bijvoorbeeld uiteindelijk overgaan in de zogenaamde ‘vegetatieve toestand’ (Wikipedia).
Anders dan bij comateuze patiënten openen mensen in vegetatieve toestand in sommige gevallen zelfs af en toe hun ogen en reageren ze soms op bepaalde prikkels.
Hun ogen kunnen soms zelfs bewegen en bepaalde bewegingen in de kamer volgen maar zij zullen nooit een écht teken van bewustzijn afgeven aan hun omgeving zoals reageren op een vraag.
Wanneer de hersenstam onbeschadigd is blijven je hart, longen en maagdarmkanaal gewoon werken. Als deze conditie zich maanden achter elkaar voordoet dan verkeert de patiënt in een blijvende vegetatieve staat.
Hersendood:
Hersendood is een nóg ernstigere situatie waarbij ook de hersenstam van een comateuze patiënt is aangetast en hij of zij zelfs niet meer zelfstandig kan ademen.
Daarnaast kan de hartslag van de bewusteloze patiënt niet meer veranderen door prikkels en er zijn géén gevallen bekend waarin een patiënt die hersendood is verklaard enige vorm van herstel heeft vertoond.
Omdat hersendood uiteraard een uiterst serieuze en vaak onomkeerbare diagnose is wordt er vaak door familie gevraagd om een second opinion.
Toch blijkt in 99,9% van de gevallen dat de diagnose juist is gesteld en wanneer er op het overleden lichaam autopsie wordt gedaan blijkt in veel gevallen dat veel hersencellen onherstelbaar beschadigd zijn.
Minimaal bewustzijn
Omdat deze condities bijzonder ernstig zijn en de prognose in bijna alle gevallen zeer slecht is doen neurologen vaak alles om een teken te vinden dat de patiënt zich niet in een coma of vegetatieve toestand bevinden maar in een staat van minimaal bewustzijn.
Minimaal bewustzijn houdt in dat de patiënt zich toch bewust is van z’n omgeving of zichzelf en zelfs een (piep)klein tekentje kan al aanleiding zijn om een diagnose van minimaal bewustzijn te stellen in plaats van coma of vegetatieve staat.
Dit kan in sommige gevallen uitmonden in duidelijk meer bewustzijn en bijvoorbeeld:
- Ja / nee knikken
- Eenvoudige opdrachten opvolgen
- Bewust lachen en huilen
- … Of zelfs hun handen weer kunnen gebruiken
Mensen met minimaal bewustzijn hebben een veel betere prognose dan patiënten in een volledige coma.
Houd er echter wel rekening mee dat de kans op aanzienlijk herstel ook bij minimaal bewustzijn bijzonder klein is en er in veel gevallen slechts kleine vooruitgang plaatsvindt.
Verschil tussen minimaal bewustzijn en coma
Het is erg moeilijk om te bepalen wanneer iemand nou in een coma verkeert of minimaal bewustzijn heeft.
Een comateuze persoon kan bijvoorbeeld af en toe bewegen waardoor het lijkt dat ‘ie ontwaakt en dit kan zijn geliefden vaak misleiden.
Zo kan iemand in een coma bijvoorbeeld een grimas vertonen wanneer er een pijnprikkel wordt toegediend en het kan soms zelfs lijken alsof ze het betreffende ledemaat wegtrekken bij de prikkel.
In een enkel geval kan iemand in een coma zelfs zo’n sterke reflex vertonen dat hij kortstondig rechtop gaat zitten, dit wordt ook wel het Lazarus syndroom genoemd.
Deze reacties zijn echter reflexen en zijn vergelijkbaar met wanneer je huisarts met een hamertje op je knie tikt.
Wanneer een patiënt deze bewegingen vertoont betekent niet dat hij wakker is of ooit zal ontwaken.
Ontwaken uit coma
De grote vraag die veel mensen bezig houdt wanneer een geliefde in een coma verkeert is of en wanneer de patiënt weer zal ontwaken.
Zoals je hebt kunnen lezen is dit erg afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de staat waarin hij of zij verkeert.
Zo heb je bijvoorbeeld een grotere kans om te herstellen na een coma veroorzaakt door hersentrauma dan dat je zult ontwaken uit een coma als gevolg van een hartstilstand.
Daarnaast hebben vooral jongere patiënten een betere kans om (volledig) te herstellen dan ouderen.
Als je in een coma bent geraakt door het gebruik van drugs of alcohol dan heb je grote kans dat je automatisch weer zult ontwaken wanneer de gifstoffen je lichaam hebben verlaten.
Echter wanneer je in coma raakt door zware hersenschade is de kans op herstel kleiner en zal men vaker in een vegetatieve toestand belanden of hersendood worden verklaard.
Over het algemeen kan aangenomen worden dat des te langer iemand in coma is des te kleiner de kans op herstel van hun bewustzijn is.
Bovenstaande informatie kan echter niet als advies of raadgevend worden aangenomen omdat ieder menselijk lichaam anders is en niemand exact hetzelfde reageert als de ander.
Helaas is de enige manier om er zeker van te zijn of iemand uit een coma zal ontwaken simpelweg veel geduld te hebben en te wachten of en wanneer dit gebeurt.