Slaapgebonden bewegingsstoornis is een slaapstoornis waarbij je benen en/of armen tijdens het slapen herhaaldelijk verkrampen of schokken.
Het is de enige slaapstoornis die enkel en alleen gedurende de slaap voorkomt en wordt ook wel periodic limb movement disorder (PLMD) genoemd.
Wat is slaapgebonden bewegingsstoornis
Met ‘herhaaldelijke’ krampen en schokken wordt bedoeld dat deze in een bepaald ritme ongeveer iedere 30 – 60 seconden voorkomen.
Je zult begrijpen dat deze slaapstoornis de nachtrust ernstig kan verstoren en ervoor zorgt dat je minder diep slaapt en overdag overmatig vermoeid bent.
Slaapgebonden bewegingsstoornis kan samen met andere slaapstoornissen voorkomen en wordt vaak gelinkt aan het rusteloze benen syndroom (RLS). PLMD en RLS zijn echter niet hetzelfde.
RLS is een conditie waarbij de patiënt een vreemd en onverwacht gevoel in de benen (soms ook armen) krijgt en hij of zij een onweerstaanbare neiging heeft om de ledematen te bewegen om van dit gevoel af te komen.
80% Van alle mensen met RLS heeft ook PLMD
Ongeveer 80% van de mensen met rusteloze benen hebben ook last van slaapgebonden bewegingsstoornis, omgekeerd is dit niet het geval.
PLMD werd in de jaren ’50 van de vorige eeuw voor het eerst beschreven en werd toen nog nocturnal myoclonus genoemd.
Nocturnal myoclonus betekent: Nocturnal (nachtelijke) – myoclonus (korte, onvrijwillige samentrekking van een spier of groep spieren).
Deze term dekt de lading van deze slaapstoornis niet volledig en wordt daarom tegenwoordig niet meer gebruikt.
Slaapgebonden bewegingsstoornis kan op iedere leeftijd voorkomen maar komt het vaakst voor bij mensen van middelbare of oudere leeftijd.
Symptomen slaapgebonden bewegingsstoornis
De meest gebruikelijke symptomen die mensen met slaapgebonden bewegingsstoornis ervaren is gek genoeg niet de nachtelijke beenbewegingen maar slechte slaap en overmatige vermoeidheid overdag.
Veel van de mensen met PLMD zijn zich niet bewust van hun steeds bewegende ledematen tenzij hun partner hen hierop wijst.
- Gebruikelijk maken beide benen hevige bewegingen
- Meestal buigen de knie, enkel en grote teen allemaal tegelijk tijdens een verkramping
- Deze schokken en verkrampingen duren ongeveer 2 seconden
- De bewegingen volgen elkaar ongeveer iedere 30 – 60 seconden herhaaldelijk op
Oorzaken van PLMD
PLMD kan veroorzaakt worden door een ander onderliggend medisch probleem maar kan ook op zichzelf staan zonder een aanwijsbare oorzaak.
Het is na uitvoerig onderzoek gebleken dat deze stoornis gelinkt kan worden met afwijkingen in de zenuwen van de hersenen naar de ledematen, echter de exacte oorzaak hiervan in (nog) onbekend.
Slaapgebonden bewegingsstoornis kan echter ook veroorzaakt worden door andere fysieke problemen en stoornissen, bijvoorbeeld:
- Diabetes
- Ijzertekort
- Verwondingen en aandoeningen aan het ruggenmerg
- Slaapapneu
- Nierproblemen
- Narcolepsie
- Medicijngebruik (bijvoorbeeld bepaalde soorten antidepressiva)
- Afkickverschijnselen bij het stoppen met slaappillen te slikken
Hoe kun je deze slaapstoornis vaststellen?
In de meeste gevallen hebben patiënten het meeste last van slechte slaapkwaliteit en vermoeidheid, echter weinig mensen denken bij deze symptomen aan PLMD.
Je huisarts zal je waarschijnlijk doorverwijzen naar een slaapkliniek om een slaaponderzoek te ondergaan bij het horen van deze klachten.
Hier zullen ze je waarschijnlijk de volgende vragen stellen:
- Heb je andere medische problemen (gehad) die volgens jou in verband gebracht kunnen worden met slaapproblemen?
- Zijn er erfelijke ziektes in je familie aanwezig?
- Welke medicatie gebruik je op dit moment? (Ook slaappillen en andere natuurlijke slaapmiddelen kunnen hierbij aan bod komen)
- Wat voor werk doe je en wat zijn je hobby’s?
- Hoe ziet je overall levensstijl eruit?
Daarnaast wordt er altijd bloedonderzoek gedaan en word je aan allerlei standaard tests onderworpen.
Zo worden je bloedcellen, hemaglobine, orgaanfuncties en de werking van je schildklier gecontroleerd.
Daarnaast kun je gecheckt worden op een aantal specifieke infecties die slaapgebonden bewegingsstoornis kunnen veroorzaken.
Een urinemonster kan daarnaast uitwijzen of er zich bepaalde stoffen in je lichaam bevinden die slaapproblemen kunnen veroorzaken.
PLMD behandelen
Slaapgerelateerde bewegingsstoornis geneest over het algemeen niet maar kan wel prima in bedwan gehouden worden met behulp van verschillende medicijnen.
Deze medicijnen helpen de patiënt deze verkrampingen en bewegingen terug te dringen of simpelweg beter te slapen met deze bewegingen.
Enkele medicijnen die worden voorgeschreven om PLMD terug te dringen zijn:
- Benzodiapinen: Deze medicijnen onderdrukken spierverkrampingen en hebben daarnaast een verdovende werking waardoor het je helpt door de bewegingen heen te slapen. Clonazepam in het bijzonder staat erom bekend het aantal verkrampingen per uur te verminderen.
- Dopamine: Dopamine is een neurotransmitter die je spierbewegingen reguleert. Door meer dopamine aan je lichaam toe te voegen verminderen de spierbewegingen tijdens het slapen. Maar let op dopamine werkt niet bij iedereen.
- GABA: Gaba medicatie zorgen voor de productie van bepaalde neurotransmitters die spierverkrampingen reguleren. Door GABA kunstmatig toe te voegen kunnen je benen juist ontspannen tijdens het slapen.
Conclusie
Slaapgerelateerde bewegingsstoornis is een chronische slaapstoornis en hoewel je de symptomen wel aanzienlijk kun verminderen gaat het nooit volledig over.
Het is belangrijk dat je bedpartner begrijpt dat jij het niet met opzet doet wanneer je hem of haar per ongeluk trapt in bed.
Om PLMD te voorkomen doe je er goed aan goed voor je fysieke en geestelijke gezondheid te zorgen en een gezonde levensstijl aan te houden.