Narcolepsie is een chronische slaapstoornis die wordt door plotselinge “slaapaanvallen” en overmatige slaperigheid overdag.
Mensen met narcolepsie hebben gebruikelijk de grootste moeite om gedurende een langere periode wakker te blijven, ongeacht de omgeving of omstandigheden.
Het is dus ook niet vreemd dat deze slaapstoornis het dagelijkse leven van patiënten ernstig beïnvloedt.
Naar schatting van de Nederlandse Vereniging Narcolepsie (NVN) lijden er in Nederland tussen de 6000 en 8000 mensen aan deze aandoening.
In sommige gevallen gaan narcolepsie-aanvallen gepaard met plotseling verlies van spierkracht (kataplexie) waardoor een patiënt letterlijk in elkaar kan zakken.
Kataplexie is een acute verslapping van de skeletspieren die tijdens het bewustzijn plaatsvindt. De aanvallen duren meestal enige seconden tot enkele minuten, in enkele zeldzame gevallen kan het uren duren. Deze aanval kan worden uitgelokt door hevige emoties zoals lachen, woede, angst en opwinding. (Wikipedia)
NARCOLEPSIE GENEZEN?
Narcolepsie is een chronische slaapstoornis waar (tot op heden) geen medicijn tegen is die het volledig kan genezen.
Toch kunnen patiënten de symptomen wel beperken en onder controle houden met behulp van medicatie en een aantal aanpassingen in hun levensstijl.
Daarnaast valt er met een beetje hulp en ondersteuning van familie, vrienden en bijvoorbeeld collega’s wel mee te leven.
SYMPTOMEN VAN NARCOLEPSIE
De symptomen van narcolepsie beginnen zich meestal te uiten tussen een leeftijd van 10 en 30 jaar en worden vooral in de beginjaren steeds sterker waarna ze altijd zullen blijven.
Symptomen van narcolepsie zijn:
- Aanvallen van onbedwingbare slaap
- Verminderde concentratie en alertheid overdag
- Plotselinge slapheid in spieren
- Slaapverlamming
- Hallucinaties
#1: Aanvallen van onbedwingbare slaap
Mensen die lijden aan narcolepsie vallen zonder waarschuwing in slaap, waar en wanneer ze ook zijn.
Zo kun je bijvoorbeeld plotseling in slaap vallen terwijl je met vrienden praat of tijdens je werk.
Ze slapen vervolgens een minuut tot een half uur waarna ze weer fris en fruitig wakker worden, maar binnen de kortste keren weer in slaap kunnen vallen zonder waarschuwing.
#2: Verminderde concentratie en alertheid overdag
Naast plotselinge slaapaanvallen ben je overdag ook minder alert en heb je ernstige concentratieproblemen.
Onbedwingbare slaapaanvallen is gebruikelijk het eerste signaal van narcolepsie en geeft ook de meeste problemen.
Hierdoor staat je leven op de kop en heb je niet meer de kracht om je ergens anders op te focussen.
#3: Plotselinge slapheid in spieren
Plotselinge slapheid in je spieren, oftewel kataplexie, wordt meestal getriggerd door intense emoties.
Dit zijn meestal positieve emoties, zoals: lachen en opwinding maar het kan ook getriggerd worden door bijvoorbeeld: angst, schrikken of woede.
Zo kun je ineens ongecontroleerd gaan kwijlen omdat je kaakspieren plots verslappen of kun je ineens door je knieën zakken wanneer je lacht.
Waar sommige patiënten jaarlijks slechts 1 à 2 aanvallen van kataplexie meemaken beleven anderen het bijna dagelijks.
Bovendien heeft niet iedereen met narcolepsie ook last van kataplexie.
#4: Slaapverlamming
Mensen met narcolepsie hebben ook vaak last van slaapverlamming en kunnen zich niet bewegen of praten terwijl ze in slaap vallen of juist wakker worden.
Deze periodes van verlamming duren meestel kort – een paar seconden tot een minuut – maar kunnen wel angstaanjagend zijn.
Daarnaast kun je je na afloop en tijdens het ontwaken vaak niets van het voorval herinneren.
Slaapverlamming is vergelijkbaar met de tijdelijke verlamming van spieren die optreedt tijdens de REM-slaap, dit is de slaapfase waarin je droomt.
Dit is een ingebouwd systeem in je lichaam om te voorkomen dat je je dromen gaat uitvoeren met alle mogelijke gevolgen van dien.
Wederom heeft niet iedereen die te maken heeft met slaapverlamming narcolepsie, zo beleven vooral veel kinderen en jongeren momenten van niet kunnen bewegen tijdens het in slaap vallen of ontwaken.
#5: Hallucinaties
Je kunt levensechte hallucinaties beleven welke angstaanjagend kunnen zijn wanneer deze de patiënt overkomen.
Er zijn twee verschillende varianten hallucinaties die bij narcolepsie komen kijken:
- Hypnagoge hallucinaties: Deze komen voor wanneer de patiënt (bijna) in slaap valt
- Hypnopompe hallucinaties: Deze kun je ervaren tijdens het ontwaken
Zoals gezegd worden deze hallucinaties angstaanjagend beleefd omdat je half wakker bent en niet kunt reageren op levensechte dromen.
SLAAPSTOORNISSEN IN COMBINATIE MET NARCOLEPSIE
Mensen met narcolepsie hebben in veel gevallen ook last van andere slaapstoornissen zoals bijvoorbeeld:
- Slaapapneu
- Rusteloze benen syndroom
- Slapeloosheid (insomnie)
- Slaapwandelen
Daarnaast beelden mensen met narcolepsie hun toch al levendige dromen uit met hun armen en benen en worden ze vaak schreeuwend wakker.
AL SLAPEND DOORWERKEN
Hoewel sommige mensen met narcolepsie slaapaanvallen beleven die slechts enkele seconden duren blijven ze gewoon functioneren terwijl de “slapen”.
Ze gaan gewoon door met waar ze mee bezig zijn blijven normaal functioneren terwijl ze bijvoorbeeld lezen, schrijven of zelfs autorijden wanneer ze kort in slaap vallen.
Wanneer ze wakker worden kunnen ze zich er niets van herinneren.
OORZAKEN VAN NARCOLEPSIE
De precieze oorzaak van narcolepsie is tot op heden nog onbekend zijn er wel een aantal zaken die veel mensen met deze slaapstoornis gemeen hebben.
Zo hebben de meeste patiënten een zeer lage concentratie van hypocretine, ook wel orexine genoemd, in hun hersenen.
Hypocretine is een belangrijk stofje in je brein die je helpt je REM-slaap en ontwaken reguleert.
De hoeveelheid hypocretine is opvallend laag bij mensen die ook last van kataplexie hebben.
Echter waardoor deze verlaagde productie van hypocretine veroorzaakt wordt is onbekend maar specialisten vermoeden dat het te maken heeft met een auto-immuun reactie.
Daarnaast is uit wetenschappelijk onderzoek gebleken dat er een mogelijk verband bestaat tussen Mexicaanse griep of een vaccin ertegen en narcolepsie.
Het is niet bekend of het virus op zich narcolepsie kan veroorzaken of dat blootstelling aan mensen met Mexicaanse griep, oftewel influenza, de kans op het krijgen van deze slaapziekte vergroot.
Bovendien kan in sommige gevallen narcolepsie erfelijk zijn en worden overgedragen van generatie op generatie.
NORMAAL SLAAPPATROON VS. NARCOLEPSIE
Een normaal slaappatroon begint met de non-REM-slaapfase (non-rapid eye movement) waarin de hersenactiviteit aanzienlijk afneemt.
Na ongeveer een uur beland je in de REM-slaapfase (rapid eye movement) en verandert de hersenactiviteit en kun je gaan dromen.
Mensen met narcolepsie slaan vaak de non-REM-slaapfase over waardoor ze meteen in de REM-slaap terechtkomen, zowel overdag als ’s nachts.
Symptomen als kataplexie, slaapverlamming en hallucinaties komen juist voor tijdens deze slaapfase bij mensen met deze slaapstoornis.
COMPLICATIES DANKZIJ DEZE SLAAPSTOORNIS
Mensen met narcolepsie komen in het dagelijkse leven veel complicaties en problemen tegen dankzij deze slaapstoornis.
Buitenstaanders zullen patiënten vaak als ‘lui’ bestempelen omdat ze slaperig en minder productief voor de dag komen.
Hieronder zal ik een aantal van de meest voorkomende problemen met je doornemen waar mensen net narcolepsie dagelijks mee te maken hebben.
#1: Relaties lijden onder narcolepsie
Overmatige vermoeidheid kan voor een lager libido of zelfs impotentie zorgen, daarnaast kunnen mensen met narcolepsie zelfs tijdens de seks in slaap vallen.
Daarnaast kunnen gevoelens van boosheid of juist vreugde voor symptomen van narcolepsie zorgen zoals kataplexie waardoor patiënten sociale ontmoetingen vaak uit de weg gaan.
#2: Lichamelijke blessures
Als je altijd en overal in slaap kunt vallen dan heb je grote kans dat je ook af en toe verkeerd valt en jezelf blesseert.
Zo kun je jezelf eenvoudig snijden tijdens het koken, van je fiets vallen of zelfs van de trap vallen.
Daarnaast heb je een grotere kans op een verkeersongeluk wanneer je een onbedwingbare slaapaanval krijgt terwijl je rijdt.
Daarom is het ook aan te raden dat patiënten geen voertuigen of zware machines besturen.
#3: Overgewicht
Mensen die te kampen hebben met narcolepsie hebben een grotere kans om te zwaar te zijn of zelfs obesitas te krijgen.
Ze komen namelijk snel aan door bijvoorbeeld medicijngebruik, vreetbuien, tekort aan hypocretine, gedwongen inactiviteit of een combinatie van deze factoren.
Het is daarom ook altijd aan te raden om je huisarts te raadplegen als je last hebt van overmatige vermoeidheid overdag en hierdoor niet meer goed kunt functioneren in je dagelijkse leven.